Generalna zasada w postępowaniu cywilnym sprowadza się do tego, że osoba inicjująca postępowanie sądowe zobowiązana jest do przedstawienia dowodów i faktów uzasadniających stanowisko w sprawie. Nie inaczej jest w sprawach o zapłatę, gdzie zgodnie z obowiązującymi przepisami, na osobie wnoszącej pozew do Sądu spoczywa ciężar dowodowy, który ma doprowadzić do zasądzenia dochodzonego roszczenia.
Istnieje szereg przepisów, które wskazują na to, iż materiał dowodowy powinien być przedstawiony Sądowi aby ten mógł wydać na jego podstawie orzeczenie. Wskazać można art. 6 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne.”
Obowiązek taki wprowadza także art. 6 §2 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dalej „kpc”), zgodnie z którym „Strony i uczestnicy postępowania obowiązani sąd przytaczać wszystkie fakty i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko.”
Powyższe zasady zobowiązują strony, a w szczególności stronę Powodową, do inicjatywy dowodowej, gromadzenia i przedstawienia dowodów Sądowi.
Poza powyższym, istnieje szereg uregulowań, które także odnoszą się do postępowania dowodowego. Wskazać tu należy m.in. art. 187 §1 pkt. 2, art. 227, art. 232, kpc.
W sprawach o zapłatę zazwyczaj podstawę roszczenia stanowi umowa lub wystawiona przez stronę Powodową faktura albo oba te dokumenty łącznie. Wszelkie dokumenty przedstawione przez Stronę podlegają ocenie przez Sąd. Należy jednak mieć na uwadze to, iż w niektórych sprawach samo wystawienie faktury nie wiąże się z obowiązkiem zapłaty przez drugą stronę. Warto zawczasu zadbać o to, aby poza fakturą mieć także inne dowody, np. potwierdzenie zlecenia lub też jego wykonania. W toku procesu o zapłatę każdy dowód może mieć znaczenie dla pozytywnego rozstrzygnięcia. W prowadzonych przeze mnie sprawach zdarza się coraz częściej, iż dowodami jest korespondencja emailowa, SMS lub korespondencja prowadzona przy użyciu powszechnie dostępnych komunikatorów. Wszelkie wzajemne ustalenia stron poczynione za pomocą powyżej wskazanych sposobów, mogą być pomocne w dowodzeniu swojego roszczenia przed Sądem.
Bardzo korzystnym dowodem dla strony Powodowej jest potwierdzenie zapłaty, chociażby częściowe za wykonaną usługę lub też wniesienie zaliczki na określone działania. Taki dowód pośrednio wskazuje, przy braku np. zawartej umowy, iż Strony łączył jednak stosunek obligacyjny i pomimo nie zawarcia umowy na piśmie, Strony zobowiązały się do wzajemnych świadczeń. Oczywiście stosuje się także dowody z zeznań świadków, którzy potwierdzają wzajemne relacje biznesowe i okoliczności towarzyszące danej transakcji.
Przy umowach związanych z dostawą towaru warto zadbać o zgromadzenie dokumentów świadczących o dokonanej dostawie i odebraniu towaru przez drugą stronę (mogą to być wszelkiego rodzaju potwierdzenia dostawy np. list przewozowy CMR).
W sytuacji gdy stron Powodowa dysponuje powyższymi dokumentami, Dłużnik ma znacznie utrudnioną sytuację i ciężko mu będzie wykazać, że umowa nie została zawarta a zlecenie w ogóle nie zostało przyjęte do wykonania. W praktyce, w sytuacji gdy strona Powodowa dysponuje silnymi dowodami potwierdzającymi wykonanie usługi, Dłużnik zaczyna kwestionować jakoś wykonania lub składa reklamacje co do sposobu wykonania umowy.
Z tego względu dbać należy w każdej sytuacji o to aby wszelkie dowody potwierdzające czynności między stronami umowy były zabezpieczone i gotowe do przedstawienia w Sądzie. Jeżeli jest to możliwe, warto zadbać także o to, aby kontrahent potwierdził bezpośrednio wykonanie umowy lub otrzymanie przesłanego towaru.
Wszelkie powyższe działania, ułatwiają znacznie dochodzenie należności przed Sądem w postępowaniu o zapłatę i zwiększają szanse wygrania sprawy.
Źródło:
Kodeks Postępowania Cywilnego z dnia 17 listopada 1964 roku (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 1805)
Kodeks Cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku (tj. Dz. U. z 2020 poz. 17740)
Stan prawny: 23.03.2022 roku
