Z uwagi na to, że do wszczęcia postępowania egzekucyjnego konieczne jest złożenie (wraz z wnioskiem skierowanym do Komornika) tytułu wykonawczego, niezbędnym jest przejście procedury zmierzającej do uzyskania takiego tytułu.

Tytuły egzekucyjne i klauzula wykonalności (tytuły wykonawcze)

Zgodnie z art. 776 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dalej: kpc), podstawą do prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest z kolei tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Tytułami egzekucyjnymi, jak stanowi art. 777 kpc jest:

- orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;

- orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu;

- inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;

- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;

- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;

- akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

W praktyce, tytułem egzekucyjnym jest zazwyczaj prawomocne orzeczenia sądu (wyrok) lub prawomocne orzeczenia referendarza sądowego (nakaz zapłaty). Pozostałe rodzaje tytułów egzekucyjnych wstępują zdecydowanie rzadziej, jednak nie można odmówić im znaczenia. Częstym sposobem zabezpieczenia wszelkiego rodzaju umów jest poddanie się w akcie notarialnym przez jedną ze stron, egzekucji (zabezpieczenie potocznie zwane „siódemkami”). W określonej w akcie notarialnym sytuacji, osoba na rzecz której ustanowiono takie zabezpieczenie, ma możliwość złożenia do Sądu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na akt notarialny zabezpieczający dane roszczenie. To z kolei umożliwia wszczęcie i prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności można złożyć, jeżeli orzeczenie jest prawomocne. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia (art. 363 § 1 kpc).

Jeżeli nadajemy klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, który pochodzi od sądu, klauzulę nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy (at. 781 kpc). Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie, nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego oraz przypadków, o których mowa w art. 778¹, art. 778², art. 786, art. 787, art. 787¹, art. 788 i art. 789 kpc. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności może rozpatrzyć także referendarz sądowy. W przypadkach określonych w art. 778¹, art. 778², 787, 787¹, 788 oraz 789 kpc, klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika.

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd powinien rozpoznać niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. Wskazany termin, jest terminem instrukcyjnym, wobec czego w praktyce zachowany bywa bardzo rzadko.

Zgodnie z art. 77 ust. 1 pkt. 3) ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, od wniosku o wydanie odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, pobiera się opłatę w kwocie 6 złotych za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu. W innych sytuacjach opłata może wynieść 50 zł. W sytuacji gdy do wniosku o nadania klauzuli wykonalności, załączymy oryginał doręczonego przez Sąd nakazu zapłaty, Sąd powinien nadać klauzulę wykonalności bez konieczności uiszczania przez wnioskodawcę kwoty 6 zł.

Po otrzymaniu z Sądu tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, czyli po otrzymaniu tytułu wykonawczego, możemy przystąpić do sporządzenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Źródło:

Kodeks Postępowania Cywilnego z dnia 17 listopada 1964 roku (z późn. zm.),

Ustawa z dnia 28 lipca 2005 roku – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.)

Stan prawny: 28.12.2018 roku