Zgodnie z art. 278 §1 Kodeksu Postępowania Cywilnego (dalej „kpc”) w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Sąd w takim wypadku decyduje czy opinia ma zostać sporządzona przez biegłego w formie pisemnej czy ustnej. W praktyce najczęściej będzie to zlecenie sporządzenia opinii w formie pisemnej.
Po sporządzeniu opinii biegły przesyła ją do Sądu a Sąd do stron postępowania. Każda ze stron po otrzymaniu opinii może wnieść do niej zastrzeżenia, może wskazać na ewentualne braki czy też nieścisłości. To z kolei powoduje sytuację, w której biegły wydaje pisemną opinię uzupełniającą. Zazwyczaj strony wnoszą także o to, aby biegły stawił się na posiedzeniu w celu umożliwienia zadania mu dalszych pytań lub np. okazania konkretnego dokumentu znajdującego się w aktach sprawy, co do którego strony mają dalsze pytania.
Z mojej praktyki wynika, że obecność biegłego na posiedzeniu sprzyja szybszemu wyjaśnieniu poszczególnych części wydanej opinii oraz przyspiesza rozpoznanie całej sprawy. Z kolei wydawanie kolejnych pisemnych uzupełniających opinii przedłuża rozpoznanie sprawy, z uwagi na konieczność przesyłania takiej opinii przez Sąd do stron postępowania, które ponownie mają wyznaczony termin, w którym mogą zgłaszać zastrzeżenia do opinii uzupełniającej.
Wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego powinien wskazywać specjalizację biegłego oraz okoliczność która ma zostać wykazana poprzez sporządzenie przez biegłego opinii. Decyzja o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego należy do Sądu. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego będzie zasadny w sprawach, w których wymagane są wiadomości specjalne. Uznaje się, iż są to wiadomości, które nie mogą być zastąpione inną czynnością dowodową np. przesłuchaniem świadka. Ponadto, w sprawach które wymagają wiadomości specjalnych Sąd ma niejako obowiązek skorzystania z pomocy biegłego. Sąd nie powinien sam ustalać danych okoliczności, jeżeli dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości specjalne.
Zdarza się, że Sąd w danej sprawie dopuści wniosek o wydanie opinii przez innego (kolejnego) biegłego, kilku biegłych lub opinii odpowiedniego instytutu naukowego. To jednak nie zdarza się często i występuje w sprawach o szczególnej zawiłości. Najczęściej będą to sprawy z zakresu budownictwa, medycyny lub rekonstrukcji wypadków drogowych.
Z powołaniem biegłego wiąże się najczęściej obowiązek uiszczenia zaliczki na koszty opinii, która zostanie przez biegłego sporządzona. Koszty te ponosi strona wnioskująca o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.
Źródło:
Kodeks Postępowania Cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 296)
Stan prawny: 20.09.2022 roku
